Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 2015 TIFF 15 Live

του Θόδωρου Γιαχουστίδη

Μα να θέλουν να δολοφονήσουν τον Πανούση;

Ένα από τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που παρακολουθούν κάποιο φεστιβάλ κινηματογράφου και βλέπουν τουλάχιστον τρεις με τέσσερις ταινίες ημερησίως κατά μέσο όρο, είναι ότι χάνουν την επαφή τους με την πραγματικότητα! Πόσο μάλλον όταν έχουν να γράψουν κιόλας για τις ταινίες που βλέπουν! Σε τέτοια περίπτωση μπορεί να έχουν γίνει σοβαρές γεωπολιτικές αλλαγές παγκοσμίως και ο δικός σου, να μην έχει πάρει χαμπάρι! Ας πούμε, έγινε πορεία Ποντιακών Σωματείων εδώ στη Θεσσαλονίκη και Πόντιοι πλάκωσαν στο ξύλο φασίστες που προσπάθησαν να παρεισφρήσουν (έτσι, για να μην μας λένε και ακροδεξιούς μερικά πουλιά). Μυρωδιά δεν πήρα λέμε! Έκανα μια γύρα στο facebook για να το μάθω. Όπως επίσης κι ότι ο Πανούσης (όχι ο Τζίμης, ο άλλος, ο πρώην υπουργός) κατήγγειλε ότι ήθελαν να τον σκοτώσουν! Καλέ γιατί; Ποιοι; Και γιατί κύριε Πανούση μας το καταγγέλετε τώρα; Ε; Μα πάνω στο φεστιβάλ; Τι άνθρωποι είναι αυτοί, τσ, τσ, τσ. Εντάξει, αυτισμός, κανονικά έτσι; Οπότε, πάρτε και τρεις ταινίες που τις είδαμε χθες Δευτέρα. Δύο ελληνικές και μία τούρκικη. Το τελικό πρόσημο είναι σαφώς θετικό.

Mustang TIFF 2015

Η ταινία «Ατίθασες» (Mustang) της Deniz Gamze Ergüven είναι μία από τις τρεις ταινίες που θα διεκδικήσουν το βραβείο Lux του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Έκανε το φεστιβαλικό της ντεμπούτο στις Κάννες, όπου συμμετείχε στο «Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών» και ήταν μία από τις υποψήφιες ταινίες για Χρυσή Κάμερα, μιας που είναι η πρώτη ταινία της Τουρκάλας σκηνοθέτιδας. Η ταινία μιλάει αποκλειστικά τούρκικα. Αποτελεί διεθνή συμπαραγωγή, στην οποία συμμετέχει και η Γαλλία. Και η Γαλλία υπέβαλλε τη συγκεκριμένη ταινία ως υποψήφια της χώρας για να διεκδικήσει το ξενόγλωσσο Όσκαρ για το 2015! Απίστευτο, ε;

Η υπόθεση: Σ’ ένα χωριό στη βόρεια Τουρκία, στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, το καλοκαίρι έχει μόλις αρχίσει. Το σχολείο κλείνει κι έτσι η Λαλέ και οι τέσσερις αδελφές της δροσίζονται στη θάλασσα παίζοντας αθώα με κάποια αγόρια του χωριού. Η υποτιθέμενη ανηθικότητα των παιχνιδιών τους προκαλεί σκάνδαλο στη μικρή κοινωνία του χωριού. Το σπίτι της οικογένειας όπου ζουν τα πέντε κορίτσια μαζί με τη γιαγιά και το θείο τους (μιας που οι γονείς τους έχουν πεθάνει) μετατρέπεται σιγά σιγά σε φυλακή, το σχολείο αντικαθίσταται με μαθήματα κατ’ οίκον με θέμα τις δουλειές του σπιτιού και το μαγείρεμα, και ξεκινούν τα προξενιά. Οι πέντε αδελφές, σπρωγμένες από την ίδια επιθυμία για ελευθερία, επαναστατούν ενάντια στους περιορισμούς που τους επιβάλλονται. Η καθεμιά τους με το δικό της, ξεχωριστό τρόπο.

Η άποψή μας: Το ότι θα βλέπαμε μια τέτοια τούρκικη ταινία δεν το περιμέναμε με τίποτε. Και εξηγούμαι: ό,τι μας έρχεται εδώ από τη γείτονα χώρα είναι είτε πολύ σπουδαίο σινεμά με υψηλότατα καλλιτεχνικά στάνταρ (και αρχηγό τον Nuri Bilge Ceylan) είτε καλοφτιαγμένες σαπουνόπερες για μαζική κατανάλωση. Τούτη η ταινία είναι ένα καλοφτιαγμένο δράμα χαρακτήρων, με μπόλικο χιούμορ, που παραπέμπει (νομοτελειακά θα έλεγε κανείς) στις «Αυτόχειρες παρθένες» της Sofia Koppola! Με μπόλικο φολκλόρ βέβαια και εξονυχιστική καταγραφή των ηθών και των εθίμων της τούρκικης ενδοχώρας, που χρειάζεται μάλλον πολλά χρόνια ακόμα για να εκσυγχρονιστεί – με την καλή έννοια.

Αυτή είναι η Τουρκία του Ερντογάν: μια χώρα τεράστιων αντιθέσεων, όπου κυρίαρχη αντίληψη μέσα στην κοινωνία είναι το ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να καυλώνουν! Να μην έχουν σεξουαλικότητα ρε παιδί μου, να μην φανερώνουν την ερωτική τους διάθεση, να μην απολαμβάνουν το σεξ. Αυτά είναι προνόμια μόνον των ανδρών. Οι γυναίκες καλούνται να παντρευτούν παρθένες (καλά, το πώς... παρακάμπτεται αυτό το πρόβλημα αναφέρεται στην ταινία: οθωμανικό σεξ παιδιά!), να τεκνοποιούν και να είναι καλές νοικοκυρές! Αυτά. Τίποτε άλλο. Τα κορίτσια της ταινίας, χωρίς να καταλαβαίνουν καλά καλά τη σεξουαλικότητά τους (εντάξει, η πλειοψηφία αυτών) καλούνται να τη θάψουν για να μην σκανδαλίζεται η τοπική κοινωνία! Και να παντρευτούν για να γλυτώσει η οικογένειά τους στο σύνολο από το... πρόβλημά τους! Τουλάχιστον η Sonay, η μεγαλύτερη από τις αδελφές, βάζει βέτο και παντρεύεται το αγόρι της! Η δεύτερη μεγαλύτερη αδελφή, η Selma, όταν έρχεται η σειρά της δεν αντιδρά: σχεδόν σε κατάσταση κατατονίας παντρεύεται έναν μπουνταλά. Κι επειδή δεν... ματώνει την πρώτη νύχτα του γάμου της, θα πρέπει να αποδείξει με εξέταση ότι δεν είναι... ελέφαντας! Η Ece βιώνει πιο δύσκολα από όλες την κατάσταση καθώς έχει να αντιμετωπίσει και τον ορεξάτο θείο. Δείχνει επιθετική και ατρόμητη αλλά εντέλει βρίσκει τον πιο δύσκολο δρόμο για να αντιδράσει. Η δεύτερη μικρότερη είναι η Nur. Κι αυτή γρήγορα να παντρευτεί, καθώς ο θείος μετακυλείει το ενδιαφέρον του σε εκείνη. Μόνο που η πιτσιρίκα, η Lale, την παρακινεί να μην δεχθεί και να φύγουν από το χωριό για να ξεφύγουν...

Είναι απίστευτο πόσο φυσικές είναι οι κοπέλες που παίζουν τις αδελφές. Χωρίς να έχουν οι περισσότερες καμία υποκριτική προϋπηρεσία σε κερδίζουν με τον τρόπο που παίζουν αλλά και με την ομορφιά τους, την τόλμη τους, τα νιάτα τους, τη φρεσκάδα τους. Ήδη από αυτό το σημείο μιλάμε για κατόρθωμα. Η σκηνή με το πώς καλύπτεται από τις γυναίκες η παρουσία και των πέντε κοριτσιών σε ποδοσφαιρικό αγώνα στον οποίο πηγαίνουν σκαστές από το σπίτι είναι από τις πιο αστείες που έχουμε δει τελευταία! Δεν θα σταματάτε να γελάτε! Πολύ καλή ταινία, που πέρα όλων τονίζει πως η σωτηρία μπορεί να προκύψει μόνο μέσω της παιδείας. Όχι αψεγάδιαστη (δεν στέκει δραματουργικά ο θείος να την πέφτει στην τρίτη και μετά στην τέταρτη κατά σειρά ηλικίας ανιψιά του, ενώ πριν λίγο τις έχει υποβάλλει όλες σε τεστ παρθενίας). Αλλά αυτό που λέμε crowd pleaser, έχοντας και πολλές δραματικές σκηνές, εννοείται. Θα την ευχαριστηθείτε.

(η ταινία ολοκληρώνει τις προβολές της στο φεστιβάλ την Πέμπτη 12 Νοεμβρίου στις 20.30, στην αίθουσα Σταύρος Τορνές - έχει διανομή και θα βγει στις αίθουσες της χώρας μας από την Strada χωρίς να γνωρίζουμε ακόμα την ημερομηνία εξόδου της)

Μικρή Άρκτος TIFF 2015

Η «Μικρή άρκτος» της Ελισάβετ Χρονοπούλου (Ελληνικές ταινίες) είναι η καλύτερη ελληνική ταινία που είδαμε ως τώρα. Ή μάλλον για να αποφύγουμε τους αφορισμούς και να περνάμε για καλύτερο κάτι που μας άρεσε εμάς προσωπικά, αυτή είναι η ταινία που μας άγγιξε περισσότερο. Σπουδαία δουλειά, πραγματικά. Και είναι απορίας άξιον πως καμιά ελληνική εταιρία διανομής δεν έχει εξασφαλίσει ακόμα τα δικαιώματα της ταινίας για εμπορική προβολή στους κινηματογράφους. Γιατί και εμπορικές προοπτικές μπορεί να έχει. Κι ας είναι ασπρόμαυρη.

Η υπόθεση: Σε ξενοδοχείο ημιδιαμονής, γαμιστρώνα κατά το κοινώς λεγόμενο, ένας άντρας συλλαμβάνεται ενώ το αναίσθητο σώμα μιας κοπέλας μεταφέρεται στο ασθενοφόρο. Μέσα στο περιπολικό που τον μεταφέρει στο αστυνομικό τμήμα, ο άντρας ανακαλεί το διάστημα των τελευταίων μηνών, προσπαθώντας να καταλάβει τι πήγε λάθος. Και πως έφτασε ως εδώ.

Η άποψή μας: Ναι ρε παιδί μου, έτσι! Γιατί σινεμά είναι απόλαυση. Γιατί σινεμά είναι και τι λες αλλά και πως το λες. Και η Ελισάβετ Χρονοπούλου ότι έχει να πει εδώ δεν το λέει απλά καλά, το λέει υπέροχα. Αφηγείται μια ιστορία πάθους και ερωτικής ζήλιας. Και το τρομερό που κάνει είναι ότι αφηγείται την ιστορία της από τη μεριά του άνδρα, με τη ματιά του άνδρα! Κυριολεκτικά! Ο φακός είναι το ανδρικό μάτι: βλέπουμε αυτό που βλέπει εκείνος, τον οποίο δεν βλέπουμε ποτέ! Μόνο τον ακούμε. Εντάξει, βλέπουμε και τον ευμεγέθη ανδρισμό του, αλλά εντάξει, Κοκιασμένος είναι αυτός, τον είχαμε θαυμάσει και στη «Στρέλλα»! Πέρα από την πλάκα, ο τρόπος που χρησιμοποιεί την κάμερα η σκηνοθέτιδα είναι άψογος. Είναι η υποκειμενική ματιά του άνδρα, του αρσενικού, στη θέση του οποίου βρίσκεται μια γυναίκα! Το ξέρω, επαναλαμβάνομαι αλλά είναι σπουδαίο. Και είναι τρομερό πως η κάμερα – βλέμμα, πέρα από το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου, πιάνει λεπτομέρειες ασήμαντες μεν που έχουν όμως τεράστια σημασία: το μωσαϊκό στο σπίτι, ο ακάλυπτος με τα μπαλκόνια των φτωχόσπιτων, το Μοναστηράκι έξω από το ξενοδοχείο, η πόλη, η αφιλόξενη αυτή μαυρόασπρη πόλη που μόνο σκληράδα βγάζει, και απόγνωση. Μόνο καλά λόγια έχουμε να πούμε λοιπόν γι' αυτήν την ταινία. Για το σενάριό της. Για τη σκηνοθεσία της. Για τις ερμηνείες.

Αναφέραμε ήδη τον Κοκιασμένο αλλά η ταινία θα χώλαινε χωρίς την απίστευτη παρουσία της Σοφίας Γεροβασίλη. Αυτή είναι ερμηνεία με σωστή σκηνοθετική καθοδήγηση κ. Γιάνναρη (εντάξει, έχω φάει κόλλημα, σχωρνάτε με!). Γενναία ερμηνεία, ξεγύμνωμα ψυχής και σώματος, ένα απίστευτο υποκριτικό εργαλείο που παίζει σινεμά κι όχι θέατρο. Όπως λέμε συχνά ως κλισέ: δεν υποδύεται την Όλγα, είναι η Όλγα! Δεν θέλουμε να πούμε περισσότερα πράγματα για να μην χαλάσουμε την απόλαυση που θα νιώσετε παρακολουθώντας μια πραγματικά σπουδαία ελληνική ταινία.

(η ταινία ολοκληρώνει τις προβολές της στο φεστιβάλ την Τετάρτη 11 Νοεμβρίου στις 19.30, στην αίθουσα Τόνια Μαρκετάκη)

Σύμπτωμα TIFF 2015

Και ολοκληρώνουμε τη σημερινή μας ανταπόκριση με μια ταινία - αίνιγμα! Μιλάμε για την ταινία «Σύμπτωμα» του αδιαμφισβήτητα ταλαντούχου Άγγελου Φραντζή (Ελληνικές ταινίες) του ανθρώπου που με κάθε νέα ταινία του δείχνει πόσο πολύ έχει ξεφύγει και ωριμάσει σε σχέση με την πρώτη του μεγάλου μήκους, το «Polaroid» (2000).

Η υπόθεση:Ένα χειμώνα, σ’ ένα απομονωμένο νησί κάνει την εμφάνισή του ένα πλάσμα με δερμάτινο μπουφάν και μάτια που λαμπυρίζουν στο σκοτάδι. Όποιος έρχεται σε επαφή μαζί του χάνει τα λογικά του. Οι κάτοικοι ζητούν τη βοήθεια μιας παράξενης κοπέλας που μοιάζει να είναι η μόνη που μπορεί να τα βάλει μαζί του. Προκειμένου να δυναμώσει την πίστη της, εκείνη οδηγείται σε πράξεις όλο και πιο ακραίες, που μοιάζουν να κρύβουν μια μυστική σχέση μαζί του.

Η άποψή μας: Επίτηδες για αυτήν την ταινία έβαλα την υπόθεση έτσι ακριβώς όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του φεστιβάλ. Για να έχω πάτημα για αυτά που θα γράψω εδώ πέρα. Αφού πρώτα ομολογήσω πως δεν έχω τις αισθητικές και τεχνικές γνώσεις για να αποκρυπτογραφήσω τούτο το φιλμικό γρίφο. Μια ταινία που μου άρεσε οπτικά πάρα πολύ αλλά από την οποία δεν κατάλαβα Χριστό! Ό,τι κατάλαβα θα προσπαθήσω να το μοιραστώ εδώ μαζί σας.

Συνεπικουρούμενος από μια δήλωση του ίδιου του σκηνοθέτη: «Το ''Σύμπτωμα'' είναι μια ταινία για όλα όσα νομίζουμε ότι είναι ο διάβολος… μια ποιητική έρευνα πάνω στην σκοτεινή και ανοίκεια πλευρά της ύπαρξης. Ένα φιλμ φανταστικού κινηματογράφου, με καρδιά μελοδράματος, που βυθίζεται στον υποσυνείδητο κόσμο μιας γυναίκας για να αγγίξει το σύμπτωμα της άγριας σύγκρουσης ανάμεσα στην ενόρμηση και την ηθική». Εγώ θα ήθελα να έχω ένα λεξικό, κάποιους κώδικες, για να νιώθω. Όπως με τον ήχο που παίζει στη φλογέρα ένας από τους ηθοποιούς της ταινίας. Βγάζει έναν ήχο: «Κίνδυνος» λέει. Βγάζει άλλον: «Ήσυχα» λέει. Βγάζει και τρίτο: «Κάτι συμβαίνει» εξηγεί. Ανάλογα με τον ήχο, λοιπόν, οι συγχωριανοί του συγκεκριμένου καταλαβαίνουν τι γίνεται αναφορικά με αυτό το παράξενο πλάσμα, τον διάβολο εν πάση περιπτώσει. Ο θεατής δεν έχει τέτοιο βοήθημα λοιπόν. Φευ! Ο διάβολος πηδάει το βουνό. Ο διάβολος αναγκάζει μια γυναίκα να ξεγυμνωθεί εν μέσω κοπαδιού προβάτων (χωρίς πλάκα, εξαιρετική σκηνή). Ο διάβολος αναγκάζει άλλη γυναίκα να κατουρήσει αντίθετα στον άνεμο. Ο διάβολος μοιάζει λίγο με τον κουνελάνθρωπο στο «Donnie Darko».

Γενικώς, η ταινία, βαριά σε συμβολισμούς, με παρέπεμψε σε μια στιγμή στο σινεμά του Apichatpong Weerasethakul, χωρίς τις πολιτικές αναφορές. Σπουδαία ατμόσφαιρα, ελάχιστοι διάλογοι και ξαφνικά, στο μέσον της ταινίας, ένα γαμήλιο γεύμα με πολλούς συνδαιτημόνες και πολύ, πάρα πολύ λόγο! Αυτός που παντρεύεται είναι ο Μαρκουλάκης. Πολλά λένε για την ηθική κτλ κτλ. Εντέλει, φιλάει την παράξενη κοπέλα και η γυναίκα την οποία είχε παντρευτεί, αυτοκτονεί! Για να πάμε μετά πάλι σε weird mode. Και η παράξενη κοπέλα να πλησιάζει τον διάβολο. Και το συγκεντρωμένο πλήθος, έξω από ένα νταμάρι, αρχίζει να πετροβολά το παράξενο πλάσμα. Και το σκοτώνει. Ναι, αλλά τι σκοτώνει; Είπαμε, εξαιρετική ατμόσφαιρα, αισθητική τελειότητα, κυριαρχία του σκηνοθέτη στα αισθητικά του μέσα, αλλά αν καταλάβετε κάτι παραπάνω, σας παρακαλώ, εξηγείστε το και σε μένα.

(η ταινία ολοκληρώνει τις προβολές της στο φεστιβάλ την Πέμπτη 12 Νοεμβρίου στις 19.30, στην αίθουσα Τόνια Μαρκετάκη - έχει διανομή και θα βγει στις αίθουσες της χώρας μας στις 19 Νοεμβρίου)
Θοδωρής Γιαχουστίδης

Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 2015 TIFF 15 Live

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η δική σου κριτική