Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 2014 TIFF 14 Live

του Θόδωρου Γιαχουστίδη

Κινηματογραφικά μαθήματα υψηλών επιδόσεων

Μέσα στην ίδια μέρα είδα την καλύτερη και τη χειρότερη (ως τώρα) ταινία στο Διαγωνιστικό Τμήμα του φεστιβάλ. Είδα και το «Interstellar» αλλά δεν θα μιλήσουμε εδώ για αυτό. Πάντως, όπως και να έχει, κάθε Νοέμβρη χορταίνουμε σινεμά ρε παιδί μου.

Modris

Η ταινία «Μόντρις» (Modris) του Juris Kursietis (Διεθνές Διαγωνιστικό) είναι γυρισμένη στη Ρίγα της Λετονίας με κεφάλαια από την εν λόγω χώρα, τη Γερμανία και την Ελλάδα. Τσίμπησε και μια ειδική μνεία στο φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν. Και είναι αυτό που λέμε καλή ταινία. Όχι σπουδαία, όχι αριστούργημα, αλλά καλή.

Η υπόθεση: Ο Μόντρις είναι ένας έφηβος στο όριο της ενηλικίωσης, που ζει μαζί με τη μητέρα του σε ένα φτωχικό διαμέρισμα στη Ρίγα. Δεν έχει γνωρίσει τον πατέρα του: εκείνος βρίσκεται στη φυλακή ή τουλάχιστον αυτό του έχει πει η μητέρα του. Ο Μόντρις είναι εθισμένος στον τζόγο. Στα περίφημα φρουτάκια. Ζητιανεύει χρήματα, βάζει χέρι στο πορτοφόλι της μητέρας του, ζητάει λεφτά από την εύπορη κοπέλα του. Λέει ψέματα, δεν πάει στο σχολείο, ζει σαν παρίας. Κι ας έχει ολοφάνερο ταλέντο στη ζωγραφική με στένσιλ. Όταν πουλάει το ηλεκτρικό σώμα που έχει η μάνα του για να ζεσταίνεται, εκείνη, για να του «βάλει μυαλό», τον καταγγέλλει στην αστυνομία. Δικάζεται και καταδικάζεται σε δύο χρόνια φυλάκιση με αναστολή. Τρία παραπτώματα να κάνει και η ποινή θα εφαρμοστεί. Ο Μόντρις προσέχει. Ο Μόντρις θέλει να κάνει το σωστό. Ο Μόντρις ψάχνει τον πατέρα του. Ο Μόντρις γίνεται 18 χρονών. Ο Μόντρις αδιαφορεί. O Μόντρις είναι απαθής.

Η άποψή μας: Από τα πρώτα πλάνα της ταινίας αυτό που ξεχωρίζει είναι η ιδιαίτερη φυσιογνωμία του πρωταγωνιστή της. Τι φάτσα! Πως κυριαρχεί σε όλη την ταινία αυτός ο ερασιτέχνης ηθοποιός με την παράξενη, ξεχωριστή μύτη, στην πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση! Το δεύτερο που σε βαραίνει είναι η έξη του νέου στον τζόγο. Φίλους έχει, γκόμενες έχει, αλλά νιώθει και μοναξιά ενώ και η έλλειψη της πατρικής φιγούρας πέφτει βαριά πάνω του. Μόνο ο ήχος των κερμάτων που προσκρούουν το ένα πάνω στο άλλο όταν κερδίζει στα «φρουτάκια» τον κάνει να χαμογελάει. Το τρίτο γνώρισμα του μικρού είναι η απάθεια. Σπάνια δείχνει τα συναισθήματά του. Έχει μονίμως μια έκφραση στο πρόσωπο, εκείνη της πλήρους απάθειας. Λες και βιώνει τη ζωή του υπνοβατώντας, λες και μονίμως θα υπάρχει κάποιος που να βγάζει τα κάστανα από τη φωτιά για εκείνον. Η ταινία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και το φινάλε της μέσα στον πεσιμισμό του για την κατάληξη του Μόντρις αφήνει και μια χαραμάδα ελπίδας. Ίσως τα πράγματα κάποια στιγμή να βελτιωθούν στη ζωή του Μόντρις.

(η ταινία ολοκληρώνει τις προβολές της την Τρίτη 4 Νοεμβρίου στις 15.30, στην αίθουσα Φρίντα Λιάππα)

At Li Layla / Next to Her

Η ταινία «Δίπλα της» (At Li Layla / Next to Her) του Asaf Korman (Διεθνές Διαγωνιστικό) ξεκίνησε την καριέρα της εδώ, καθώς προβλήθηκε για πρώτη φορά στο πρόγραμμα προβολών της Αγοράς «Works in Progress» του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 2013. Κι ενώ καταπιάνεται με ένα πολύ δύσκολο θέμα, που εύκολα μπορεί να κατρακυλήσει στο εύκολο μελό στέκεται ευπρεπέστατα δίπλα στις άλλες σπουδαίες ταινίες που είδαμε στο φετινό διαγωνιστικό.

Η υπόθεση: Η Χέλι είναι μια όμορφη Ισραηλίτισσα που εργάζεται ως φύλακας σε ένα σχολικό συγκρότημα. Φροντίζει την αδελφή της, την Γκάμπι, που είναι ειδικών αναγκών και δεξιοτήτων. Η μητέρα της τσοντάρει οικονομικά χωρίς να κάνει κάτι ουσιαστικό να βοηθήσει την κατάσταση. Όταν τα πράγματα ζορίζουν η Χέλι αναγκάζεται να αφήνει την Γκάμπι για κάποιες ώρες σε ένα κέντρο φιλοξενίας ανθρώπων με ειδικές ικανότητες. Η γνωριμία της με τον αναπληρωτή καθηγητή γυμναστικής Ζόχαρ θα διαφοροποιήσει καταστάσεις. Πόσο έτοιμη είναι όμως η Χέλι να ξεφύγει από τον ιδιόμορφο ιδρυματισμό της;

Η άποψή μας: Συνήθως, όταν βλέπουμε ταινίες με ήρωες ανθρώπους με ειδικές δεξιότητες, τους παρακολουθούμε ως κάτι που οι συγγενείς και οι κηδεμένες τους νιώθουν να τους βαραίνει η φροντίδα τους και να θέλουν να απαλλαγούν από αυτή ή ως ανθρώπους που ξεπερνούν τα προβλήματά τους και προχωράνε παρακάτω υπερνικώντας τεράστια εμπόδια. Για να πω την αμαρτία μου δεν θυμάμαι άλλη ταινία όπου η φροντίδα οδηγεί σε εξάρτηση όχι εκείνον που χρειάζεται βοήθεια αλλά εκείνον που την παρέχει! Αυτό όμως παρουσιάζει τούτη η ταινία. Και η συμπάθειά μας πηγαίνει όχι στην κακομοίρα αδελφή που περνάει τα πάνδεινα για να φροντίζει το «χαζό», αλλά στο «χαζό» που τραβάει τα πάνδεινα επειδή η αδελφή της δεν μπορεί να την αφήσει να ανοίξει τα φτερά της. Η Χέλι είναι ταυτόχρονα σύγχρονη ηρωίδα εξαιτίας της αυταπάρνησης της στη φροντίδα της αδελφής της αλλά και μια γυναίκα που η αγάπη της εντέλει καταπιέζει αντί να καλυτερεύει τη ζωή της Γκάμπι. Έχει μάθει μόνο να φροντίζει κι όχι να τη φροντίζουν. Κι όταν συνάπτει σχέση με τον γυμναστή κάνει αυτή το πρώτο βήμα αλλά και οδηγεί εντέλει τη σχέση νομοτελειακά σε αδιέξοδο αφού δεν μπορεί να καταλάβει πως και η ίδια έχει δικαίωμα σε προσωπική ζωή αλλά και η αδελφή της! Η ηθοποιός που υποδύεται τη Χέλι είναι πανέμορφη και ταλαντούχα, η ηθοποιός που υποδύεται την Γκάμπι πετυχαίνει ερμηνευτικό άθλο και συνολικά η ταινία, με το νατουραλισμό της και την ευφυΐα της κρατάει τον θεατή δίπλα της από το πρώτο ως το τελευταίο λεπτό.

(η ταινία προβάλλεται την Τρίτη 4 Νοεμβρίου στις 15.45, στην αίθουσα Ολύμπιον και την Τετάρτη 5 Νοεμβρίου στις 18.00 στην αίθουσα Φρίντα Λιάππα)

Urok / The Lesson

Και να που η μεγάλη έκπληξη μας έφτασε από τη Βουλγαρία. Η ταινία «Μάθημα» (Urok / The Lesson) των Kristina Grozeva και Petar Valchanov (Διεθνές Διαγωνιστικό) είναι ελληνοβουλγαρική παραγωγή και είναι η σπουδαιότερη ταινία που είδαμε έως τώρα στο έτσι κι αλλιώς πολύ ανεβασμένο τμήμα.

Η υπόθεση: Η Νάντια είναι μια καθηγήτρια αγγλικών σε σχολείο μιας μικρής επαρχιακής πόλης της Βουλγαρίας. Παντρεμένη και με ένα τετράχρονο κοριτσάκι τα βγάζει δύσκολα πέρα, ιδίως από τη στιγμή που ο σύζυγός της δεν εργάζεται. Μια μέρα, μια μαθήτρια της καταγγέλλει πως κάποιος από τους συμμαθητές της, της έκλεψε το πορτοφόλι της. Η Νάντια προσπαθεί να κάνει τον ένοχο να παραδοθεί μόνος του. Όταν αυτό δεν συμβαίνει αποφασίζει να δώσει ένα μάθημα στα παιδιά, με ηθικές προεκτάσεις. Την ίδια στιγμή μαθαίνει ότι κινδυνεύει να χάσει το σπίτι της από επιπολαιότητα του συζύγου της. Θα τραβήξει τα πάνδεινα προκειμένου να καταφέρει να αντέξουν οικονομικά. Κι όταν πλέον ο κύκλος θα κλείσει η Νάντια θα καταλάβει πολύ καλά τον πιτσιρίκο που έκλεβε τους συμμαθητές του...

Η άποψή μας: Μου αρέσει σε ταινίες όπως αυτή να χρησιμοποιώ ένα δίστιχο από τραγούδι του Παύλου Σιδηρόπουλου: «η απελπισία περίστροφο και σφαίρες της οι ανάγκες/ άντε, και καλή τύχη μάγκες». Οι δύο σκηνοθέτες από τη Βουλγαρία στήνουν ένα νεορεαλιστικό κομψοτέχνημα, μια ταινία που βροντοφωνάζει πως φιλήσυχοι, νομοταγείς και νοήμονες πολίτες μπορούν να χάσουν τη μπάλα από τη μία μέρα στην άλλη λόγω οικονομικών αναγκών και να προβούν σε απεγνωσμένες και απέλπιδες προσπάθειες λειτουργώντας όχι με λογική αλλά με το θυμικό, με παρορμητισμό και ό,τι βρέξει ας κατεβάσει. Η δασκάλα προσπαθεί να δώσει στα παιδιά ένα μάθημα ζωής, το μάθημα όμως τελικά το παίρνει εκείνη. Από τη στιγμή που ξεκινάει η κατηφόρα δεν έχει σταματημό. Η Νάντια φτάνει στα όριά της, κάθε φορά τα ξεπερνάει, κατορθώνει να πάρει μια ανάσα για να πέσει σε βαθύτερα τάρταρα και φτου και από την αρχή. Ξέρετε τι είναι να σου παίρνουν το σπίτι για δύο λέβα (τέσσερα ολόκληρα ευρώ;). Ή να σε εκβιάζουν με τον χείριστο τρόπο ενεχυροδανειστές; Αυτά που συμβαίνουν επί της μεγάλης οθόνης φαίνονται απίστευτα αλλά δεν είναι. Και για την Ελλάδα της κρίσης είναι πάρα πολύ γνώριμα. Σπουδαία η ερμηνεία της Margita Gosheva και τεράστιο κατόρθωμα (πάντα το επισημαίνω αυτό) των σκηνοθετών είναι πως μέσα σε όλη τη ζοφερή εικόνα βρίσκουν τον τρόπο να βάλουν και έξυπνο χιούμορ στο σενάριό τους. Ναι λοιπόν, όταν είσαι μπίμπο κι έχεις λυμένο το οικονομικό σου πρόβλημα για όλη τη ζωή σου, η αρνητική ενέργεια μπορεί να επηρεάσει τα τσάκρας σου! Ήμαρτον.

(η ταινία προβάλλεται την Τρίτη 4 Νοεμβρίου στις 18.00, στην αίθουσα Ολύμπιον και την Τετάρτη 5 Νοεμβρίου στις 15.30 στην αίθουσα Φρίντα Λιάππα)

Amnesia

Και μετά από την καλύτερη ταινία ως τώρα του διαγωνιστικού τμήματος (από κοντά θα βάζαμε και το «Magical Girl») περνάμε στη λιγότερο καλή από όλες έως τώρα: μιλάμε για το νορβηγικό «Αμνησία» (Amnesia) της Nini Bull Robsham (Διεθνές Διαγωνιστικό). Ένα μικρό το δέμας θρίλερ που μοιάζει εντελώς αταίριαστο δίπλα στις κατά το μεγαλύτερο μέρος τους πετυχημένες επιλογές του τμήματος.

Η υπόθεση: Ο Τόμας και η Κατρίνε είναι ζευγάρι στη ζωή και συγγραφείς. Ο Τόμας είναι ο πετυχημένος του ζευγαριού καθώς όλα τα βιβλία που έχει γράψει έχουν γίνει μπεστ σέλερ. Από την άλλη η Κατρίνε γράφει επί χρόνια ένα μυθιστόρημα, που δεν μπορεί να το ολοκληρώσει. Επιλέγουν να περάσουν ένα σαββατοκύριακο στο υπέροχο εξοχικό που διαθέτει ο Τόμας σε ένα απομακρυσμένο, έρημο νησί. Κι αντί να χαλαρώσουν και να περάσουν μαζί ωραίες στιγμές γίνεται το ακριβώς αντίθετο. Ο Τόμας βγάζει στην επιφάνεια τον βίαιο εαυτό του και αφού έρχεται στα χέρια με την Κατρίνε πέφτει κάτω, χτυπάει στο κεφάλι του κι παθαίνει αμνησία. Η Κατρίνε βλέπει το γεγονός ως μια ευκαιρία να ξεφύγει από την αρρωστημένη σχέση της και κρύβει κάθε στοιχείο που θα βοηθούσε τον Τόμας να καταλάβει ποιος είναι στην πραγματικότητα. Ή μήπως μπορεί το ζευγάρι να κάνει μια νέα αρχή; Εκτός κι αν ο Τόμας σταδιακά καταλάβει τι έχει συμβεί και προβεί σε πολλές ακόμα βιαιότητες.

Η άποψή μας: Συνήθως οι γυναίκες τρελαίνονται με τη μητρότητα, η Νορβηγίδα σκηνοθέτιδα όμως θέλει σε τούτη την ταινία να δείξει πως κάποιοι άντρες μπορεί να γίνουν... στρίγκλοι αν δεν πετύχουν την πατρότητα, δεν γίνουν οι πατεράδες των παιδιών τους. Αυτό είναι η σπίθα που πυροδοτεί το φιτίλι για να εξελιχθεί μια άγρια εκδοχή του «Πόλεμου των Ρόουζ». Από εκεί και πέρα όλα είναι προβλέψιμα, όλα είναι ξεκάθαρα, όλα είναι... χολιγουντιανά. Ένα φτηνό ριμέικ θα μπορούσε να βγάλει χρήματα στις ΗΠΑ. Μέχρι και οι ερμηνείες είναι χάλια. Και το σενάριο λες και γράφτηκε στο πόδι. Σε καμία στιγμή δεν πιστεύουμε πως το συγκεκριμένο ζευγάρι αγαπιέται. Και ποτέ μα ποτέ δεν δικαιολογείται η πλήρης μεταστροφή του ανδρικού χαρακτήρα από μελιστάλαχτο σύντροφο σε ψυχοπαθή μπούλη. Μακριά και δεν χρειάζεται να πάθετε αμνησία για να την ξεχάσετε αν επιλέξετε να τη δείτε. Αμέσως μετά το τέλος της έχει ήδη φύγει από τη μνήμη σας.

(η ταινία προβάλλεται την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου στις 15.45, στην αίθουσα Ολύμπιον και το Σάββατο 8 Νοεμβρίου στις 17.30 στην αίθουσα Φρίντα Λιάππα)

θοδωρής γιαχουστίδης

Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 2014 TIFF 14 Live

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η δική σου κριτική